Nederlander worden
Nederlander worden kan op 3 manieren: door naturalisatie, door een optieprocedure of door geboorte uit een Nederlandse vader of moeder.
De Rijkswet op het Nederlanderschap is ingewikkeld; of en hoe je Nederlander kunt worden is voor iedereen anders. Er zijn tal van regels en uitzonderingen om rekening mee te houden. Onze advocaten van de nationaliteitsdesk zijn gespecialiseerd in zaken als naturalisatie, optie en dubbele nationaliteit. Zij kunnen je adviseren en helpen bij het indienen van een aanvraag of het voeren van een procedure.
Voor diplomaten, consulair medewerkers en medewerkers van internationale organisaties (samengevat de geprivilegieerden) gelden andere regels.
Naturalisatie
De volgende voorwaarden zijn van toepassing voor naturalisatie:
- 5 jaar onafgebroken verblijf in Nederland met een geldige verblijfsvergunning en hoofdverblijf in Nederland
• afstand doen van andere nationaliteit(en) tenzij onmogelijk
• behalen inburgeringsexamen
• een geldig paspoort
• een geldige geboorteakte
• geen strafblad
• meerderjarig (18)
Naturalisatietermijn en verblijfsvergunning
De naturalisatietermijn van 5 jaar onafgebroken verblijf betekent dat je op elk moment in deze periode Nederland als hoofdverblijf had. Bovendien moet je 5 jaar onafgebroken in het bezit van een geldige verblijfsvergunning zijn. Op het moment van het naturalisatieverzoek moet je beschikken over een verblijfsvergunning van niet-tijdelijke aard. Dit kan een verblijfsvergunning zijn op basis van gezinshereniging, arbeid, of een ander verblijfsdoel. Een tijdelijke verblijfsvergunning, zoals bijvoorbeeld voor studie of als vluchteling, voldoet niet. Tijdens de hele procedure moet je verblijfsvergunning geldig zijn.
Verkorte naturalisatietermijn
In sommige gevallen is de naturalisatietermijn korter. De volgende situaties zijn mogelijk:
- Ben je partner van een Nederlander, gehuwd of ongehuwd? Dan kun je de Nederlandse nationaliteit aanvragen na 3 jaar onafgebroken rechtmatig verblijf en samenwoning met je Nederlandse partner in Nederland.
• Ben je getrouwd met of geregistreerd partner van een Nederlander en woon je in een ander land dan dat waarvan je de nationaliteit hebt? Dan kun je na 3 jaar huwelijk of geregistreerd partnerschap en samenwoning in het buitenland de Nederlandse nationaliteit aanvragen.
• Woon je in totaal 10 jaar of langer met een geldige verblijfsvergunning in Nederland? Dan kun je na 2 jaar onafgebroken verblijf de Nederlandse nationaliteit aanvragen.
• Ben je een staatloze vreemdeling? Dan kun je na 3 jaar verblijf in Nederland de Nederlandse nationaliteit aanvragen.
Dubbele nationaliteit
Nederland probeert dubbele nationaliteit zoveel mogelijk tegen te gaan. Om die reden wordt je verplicht afstand te doen van je andere nationaliteit(en) als je Nederlander wil worden.
Uitzonderingen zijn:
- het land van de oorspronkelijke nationaliteit staat verlies niet toe
• je bent getrouwd met of geregistreerd partner van een Nederlander
• je bent in Nederland geboren en woont in Nederland op het moment van het naturalisatieverzoek
• je bent jonger dan 18 jaar en deelt in de naturalisatieprocedure van je ouders
• je hebt een verblijfsvergunning asiel
• afstand doen van je andere nationaliteit(en) leidt tot bezwaarlijke gevolgen
Als een uitzondering van toepassing is, moet je dit met voldoende bewijs aantonen tijdens de aanvraag.
Nederlandse nationaliteit door optie
De Nederlandse nationaliteit kan ook worden verkregen door optie. Het optieverzoek is bedoeld voor mensen die een speciale band hebben met Nederland, zoals:
- oud-Nederlanders, die minimaal 1 jaar in Nederland verblijven met een geldige verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of bepaalde tijd met een niet-tijdelijk verblijfsdoel
• latente Nederlanders*
Er zijn verschillende manieren waarop de speciale band met Nederland kan worden uitgelegd. U kunt een band met Nederland hebben door onderwijs, opvoeding of werk.
De optieprocedure is sneller en kost minder dan de naturalisatieprocedure. Er hoeft geen inburgeringsexamen te worden afgelegd en de oorspronkelijke nationaliteit hoeft in de meeste gevallen niet te worden verworpen.
Nederlandse nationaliteit door geboorte
Een kind krijgt door geboorte de Nederlandse nationaliteit als een van de ouders Nederlander is, ongeacht de geboorteplaats van het kind. Ook als een kind een ongehuwde Nederlandse moeder heeft, geldt het geboorterecht.
Als een kind buiten huwelijk wordt geboren uit een Nederlandse vader en een niet-Nederlandse moeder is het geboorterecht niet vanzelfsprekend moet onderzoek uitwijzen of het kind Nederlander is of de Nederlandse nationaliteit kan krijgen.
*Latente Nederlanders
Wel een Nederlandse moeder, toch geen Nederlander. Dit is mogelijk als je bent geboren voor 1 januari 1985 uit een Nederlandse moeder en buitenlandse vader. Je bent dan een zogenaamde latente Nederlander. Om de Nederlandse nationaliteit te verkrijgen naast je andere nationaliteit kun je gebruik maken van een optiemogelijkheid.
Nederlandse Nationaliteit verloren?
Verlies van de Nederlandse nationaliteit kan automatisch gebeuren, soms zelfs zonder dat je het weet. Ook kan de Nederlandse nationaliteit worden ingetrokken.
Het terugkrijgen van de Nederlandse nationaliteit is een moeizaam proces en niet altijd mogelijk. Het is verstandig contact op te nemen met een van onze advocaten voor advies op maat.
Automatisch verlies van de Nederlandse nationaliteit kan gebeuren als je:
- vrijwillig een andere nationaliteit aanneemt
• met dubbele nationaliteit 10 jaar of langer in het buitenland woont en je Nederlandse paspoort niet binnen 10 jaar na afgifte van je laatste paspoort verlengt
Een andere nationaliteit
Nederland wil dubbele nationaliteit zoveel mogelijk tegengaan. Bij het vrijwillig aannemen van een andere nationaliteit komt de Nederlandse nationaliteit daarom meestal automatisch te vervallen. Het is mogelijk een andere nationaliteit aan te nemen zonder de Nederlandse nationaliteit te verliezen als je:
- getrouwd of geregistreerd partner bent van een niet-Nederlander en de nationaliteit van je partner aanneemt
- in het land van de andere nationaliteit bent geboren en daar woont als je die andere nationaliteit aanneemt
- voordat je 18 werd 5 jaar onafgebroken in het land van de andere nationaliteit hebt gewoond
Paspoort niet op tijd verlengd
Heb je dubbele nationaliteit, dan kan je de Nederlandse nationaliteit verliezen als je 10 jaar onafgebroken buiten de EU woont en niet tijdig je Nederlandse paspoort verlengt, namelijk binnen 10 jaar na afgifte. Let wel: het paspoort moet aan je zijn verstrekt binnen de termijn van 10 jaar.
Geen Nederlander meer zonder dit te weten
Omdat in bovenstaande gevallen de Nederlandse nationaliteit automatisch verloren gaat, ben je je hier niet altijd van bewust. Het komt dan ook regelmatig voor dat Nederlanders in het buitenland niet weten dat zij of hun kinderen geen Nederlander meer zijn.
De Nationale Ombudsman heeft aandacht gevraagd voor deze problematiek in het rapport Verlies Nederlanderschap. Daar heeft de overheid op gereageerd met een aantal maatregelen, die onderdeel zijn van de wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap. De wetswijziging is momenteel aanhangig en nog niet in werking getreden.
De overheid stelt het volgende voor:
- Nederlanders met dubbele nationaliteit die niet tijdig hun Nederlandse paspoort hebben verlengd krijgen een herstelmogelijkheid. Zij kunnen binnen 1 jaar na ingang van de wetswijziging hun Nederlanderschap terugkrijgen
- De verliestermijn wordt 15 jaar. Nederlanders wonend buiten de EU krijgen 15 jaar de tijd om hun Nederlandse paspoort te verlengen en verstrekt te krijgen, voordat ze automatisch de Nederlandse nationaliteit verliezen.
Intrekking Nederlandse nationaliteit
De overheid kan de Nederlandse nationaliteit intrekken als je:
- Er niet alles aan hebt gedaan om de oorspronkelijke nationaliteit op te geven, terwijl je hiertoe wel verplicht bent
- Fraude hebt gepleegd bij de naturalisatie- of optieprocedure
- Bent veroordeeld voor een misdrijf gericht tegen de veiligheid van Nederland
- Terroristische activiteiten pleegt of voorbereidt.
Verblijf op humanitaire gronden
Verblijf op humanitaire gronden houdt in dat uw situatie niet zonder meer onder een specifiek verblijfsdoel te brengen is. Er moet sprake zijn individuele, schrijnende omstandigheden. Dat wordt ook wel klemmende redenen van humanitaire aard genoemd.
U kunt hierbij denken aan slachtoffers van huiselijk geweld, slachtoffers van mensenhandel, vrouwen die tegen hun wil achtergelaten zijn in hun land van herkomst, vreemdelingen die buiten hun schuld Nederland niet kunnen verlaten en/of alle andere situaties waar geen duidelijk omschreven andere grond voor verblijf bestaat. Het moet gaan om een samenspel van bijzondere omstandigheden waardoor een vreemdeling onder geen beding terug kan naar zijn of haar land van herkomst.
Bovengenoemde aanvragen zijn juridisch en feitelijk ingewikkeld. Van de bijzondere, schrijnende omstandigheden moet zo veel mogelijk bewijs worden verzameld.